O OŚRODKU
Ośrodek ma na celu integrację działań prowadzonych w obrębie różnych dyscyplin naukowych i odnoszących się do problematyki badań przestrzennych, realizowanych w skali lokalnej, a także współdziałanie ze społecznościami lokalnymi w sferze zagadnień rozwoju lokalnego. Działalność Ośrodka obejmuje udział w organizacji badań i konferencji naukowych, rozwijanie współpracy z samorządami lokalnymi oraz publikację wydawnictw poświęconych zagadnieniom lokalnym i regionalnym.
Przy współudziale Ośrodka Badawcego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego UŁ (i zaangażowaniu współpracujących przedstawicieli m.in. nauk geograficznych, historycznych i biologicznych) publikowane są kolejne tomy Biuletynu Szadkowskiego oraz Biuletynu Uniejowskiego. Roczniki te zawierają artykuły z różnych dziedzin wiedzy (m.in. historii, geografii, ekonomii, etnografii, biologii i ochrony środowiska), poświęcone zagadnieniom lokalnym i regionalnym.
W 2019 r. doszło do podpisania Listu Intencyjnego pomiędzy władzami Miasta Łodzi i Uniwersytetu Łódzkiego. Jego celem jest wyrażenie woli podjęcia współpracy przy prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych poświęconych Łodzi, które będą służyć kształtowaniu polityki przestrzennej i transportowej miasta. Wynikiem prac ma być uzyskanie wieloaspektowych analiz przestrzennych zjawisk wpływających na politykę transportową Łodzi. Ze strony Uniwersytetu Łódzkiego realizację zadań z tym związanych podejmuje Ośrodek Badawczy Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego przy współpracy Wydziału Nauk Geograficznych.
PROJEKTY
Ośrodek Badawczy Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego Uniwersytetu Łódzkiego realizuje w latach 2024–2027 projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (nr grantu 2023/49/B/HS4/01406), którego celem jest analiza zmian w mobilności przestrzennej mieszkańców dużych miast w Polsce w kontekście pandemii COVID-19 oraz innych współczesnych czynników zewnętrznych (m.in. wojny na Ukrainie, kryzysu energetycznego i inflacji). Projekt jest realizowany w konsorcjum z Instytutem Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego PAN, a jego kierownikiem jest prof. dr hab. Tomasz Komornicki.
W ramach projektu:
- Po stronie IGiPZ PAN w badaniach uczestniczą prof. dr hab. Piotr Rosik oraz dr Sławomir Goliszek.
- Po stronie Ośrodka badaniami kieruje dr hab. Szymon Wiśniewski, prof. UŁ, a wykonawcami są dr Marta Borowska-Stefańska i dr Michał Kowalski.
Cel badań
Głównym celem projektu jest identyfikacja i analiza zmian strukturalnych i terytorialnych w zachowaniach transportowych mieszkańców dużych miast w Polsce w trzech przedziałach czasowych:
- przed pandemią (2018–2019),
- w trakcie jej trwania (2020–2021),
- po formalnym zakończeniu restrykcji (2022–2023).
Dodatkowo projekt koncentruje się na czynnikach wpływających na ograniczenie mobilności przestrzennej, zarówno po stronie podaży transportu (np. organizacji transportu publicznego), jak i popytu (zwyczaje transportowe mieszkańców).
Badania oparte są na dwóch głównych hipotezach:
- Mobilność przestrzenna w dużych miastach w Polsce została zmodyfikowana w okresie pandemii, zarówno pod względem ilościowym, jakościowym, jak i w zakresie kierunków podróży.
- Zakres tych zmian jest zróżnicowany i zależy od czynników społeczno-gospodarczych oraz struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta.
Znaczenie badań
Projekt wpisuje się w aktualne globalne i europejskie trendy badawcze dotyczące wpływu pandemii na mobilność i transport. Wyniki pozwolą na:
- lepsze dostosowanie polityki transportowej miast do nowych warunków,
- usprawnienie systemów transportowych w sytuacjach kryzysowych,
- optymalizację strategii mobilności, w tym w kontekście zrównoważonego transportu.
Badania uwzględniają także rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) jako narzędzia wspomagającego zarządzanie mobilnością w miastach.
Plan badawczy
Projekt obejmuje 17 etapów badawczych, w ramach których zostaną przeprowadzone:
- analizy literatury i danych transportowych,
- badania miast powyżej 100 tys. mieszkańców pod kątem zmian w mobilności,
- zastosowanie technik GIS i metod statystycznych do analizy wzorców transportowych,
- badania ankietowe (CATI) i wywiady pogłębione z mieszkańcami i organizatorami transportu,
- analiza systemów transportu publicznego oraz ruchu indywidualnego.
Projekt zakłada również porównania międzynarodowe, umożliwiające ocenę zmian w mobilności w odniesieniu do innych krajów i modeli transportowych.
Metody badawcze
- Analiza baz danych ITS oraz danych o funkcjonowaniu transportu zbiorowego.
- Wykorzystanie geostatystyki i modeli predykcyjnych (np. analiza składowych głównych, perceptrony wielowarstwowe).
- Badania ankietowe w wybranych dużych miastach (ok. 3000 wywiadów CATI).
- Integracja Big Data z metodami jakościowymi.
Oczekiwane rezultaty
Projekt dostarczy rekomendacji dla polityki transportowej i przestrzennej, umożliwiając:
- lepsze zarządzanie mobilnością miejską w sytuacjach kryzysowych,
- zoptymalizowanie organizacji transportu zbiorowego,
- identyfikację nowych form wykluczenia transportowego,
- lepsze przygotowanie miast na przyszłe zmiany w mobilności mieszkańców.
Zapraszamy do śledzenia postępów badań na stronie Ośrodka oraz w publikacjach naukowych zespołu badawczego!
_______________________________________________________________________________________________________________
Tłumaczenie monografii Dostępność transportowa i obciążenie sieci drogowej w Polsce w świetle zagrożeń powodziowych
Projekt: „Tłumaczenie monografii Dostępność transportowa i obciążenie sieci drogowej w Polsce w świetle zagrożeń powodziowych” – wniosek Wydziału Nauk Geograficznych, dr hab. Szymon Wiśniewski, prof. UŁ - kierownik Ośrodka Badawczego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego. Czas trwania projektu: 2023 r. – 2024 r.
Projekt zakłada tłumaczenie na język kongresowy (język angielski) monografii naukowej pt. „Dostępność transportowa i obciążenie sieci drogowej w Polsce w świetle zagrożeń powodziowych”, autorstwa dr. hab. Szymona Wiśniewskiego, prof. UŁ, wydanej w 2021 r. przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Monografia przedstawia wyniki badań, których celem było określenie wrażliwości osobowego transportu drogowego w Polsce poprzez identyfikację charakteru i skali zmian dostępności transportowej oraz zmian obciążenia sieci osobowym ruchem drogowym w sytuacji powodzi. Celem projektu jest umiędzynarodowienie efektów badań. Więcej szczegółów tutaj.
PUBLIKACJE
- Borowska-Stefańska M., Kowalski M., Rochmińska A., Wiśniewski S., How Transport Shapes the Landscape of Large-format Food Retail Trade? Retail Geography in Poland – An Interactive Measure, Applied Geography, 2022. [https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2022.102818].
- Borowska-Stefańska M., Felcyn J., Gałuszka M., Kowalski M., Majchrowska A., Wiśniewski S., Effects of speed limits introduced to curb road noise on the performance of the urban transport system, Journal of Transport & Health, 2023. [https://doi.org/10.1016/j.jth.2023.101592].
- Wiśniewski S., Borowska-Stefańska M., Dublenets M., Kowalski M., Masierek E., Changeability of transport behaviour in a large city from the perspective of working days and Sundays: The case of Łódź, Poland, Moravian Geographical Reports, 2023 [https://doi.org/10.2478/mgr-2023-0002].
- Borowska-Stefańska M., Dulebenets M.A., Kowalski M., Turoboś F., Wiśniewski S., Impact of COVID-19 Pandemic on Daily Mobility of the Elderly Living in Small Cities in Lodz Province, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2023. [https://doi.org/10.3390/ijerph20095752].
- Borowska-Stefańska, M., Kowalski, M., Kurzyk, P., Sahebgharani, A., Sapińska, P., Wiśniewski, S., ... & Dulebenets, M. A. (2023). Assessing the impacts of sunday trading restrictions on urban public transport: An example of a big city in central Poland. Journal of Public Transportation, 25, 100049 [https://doi.org/10.1016/j.jpubtr.2023.100049].
- Elmi, Z., Li, B., Liang, B., Lau, Y. Y., Borowska-Stefańska, M., Wiśniewski, S., & Dulebenets, M. A. (2023). An Epsilon-Constraint-based Exact Multi-Objective Optimization Approach for the Ship Schedule Recovery Problem in Liner Shipping. Computers & Industrial Engineering, 109472. [https://doi.org/10.1016/j.cie.2023.109472]
- Borowska-Stefańska, M., Dulebenets, M. A., Horňák, M., Kowalski, M., Kozłowski, D., Turoboś, F., & Wiśniewski, S. (2023). Assessing the effects of Sunday shopping restrictions on urban mobility patterns in Poland. Journal of Transport Geography, 113, 103741. [https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2023.103741]
- Borowska-Stefańska, M., Bartnik, A., Dulebenets, M. A., Kowalski, M., Sahebgharani, A., Tomalski, P., & Wiśniewski, S. (2024). Changes in intra-city transport accessibility accompanying the occurrence of an urban flood. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 104040 [https://doi.org/10.1016/j.trd.2023.104040].
- Sahebgharani, A., Wiśniewski, S., Borowska-Stefańska, M., Kowalski, M., & Mokoei, K. (2024). Analyzing the effect of depopulation on the spatial structure of the city of Łódź, Poland: Development and application of an integrated land use and transportation model. Habitat International, 143, 102992 [https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2023.102992].
- Borowska-Stefańska, M., Dulebenets, M. A., Kowalski, M., Sahebgharani, A., Turoboś, F., Wiśniewski, S., & Bednarek, Z. (2024). Analyzing mobility pattern and transport exclusion of older people in łódź province, Poland using statistical and clustering techniques. Journal of Transport & Health, 35, 101767 [https://doi.org/10.1016/j.jth.2024.101767].
- Li, B., Elmi, Z., Borowska-Stefańska, M., Wiśniewski, S., Lau, Y. Y., Chen, Q., & Dulebenets, M. A. (2024). A Comprehensive Framework for Hyperheuristic Algorithms for Berth Allocation and Scheduling at Marine Container Terminals. In Principles and Applications of Adaptive Artificial Intelligence (pp. 1-19). IGI Global [http://dx.doi.org/10.4018/979-8-3693-0230-9.ch001].
- Singh, P., Li, B., Elmi, Z., Lau, Y. Y., Chen, Q., Borowska-Stefańska, M., ... & Dulebenets, M. A. (2024). Deployment of Autonomous Trains in Rail Transportation: Addressing the Needs for Higher Education and Leadership. Sustainable Rail Transport 5: Skills Development, Education and Leadership in the Railway Sector, 121-154.
- Borowska-Stefańska, M., Dulebenets, M. A., Sahebgharani, A., Wiśniewski, S., & Kozieł, M. (2024). Evaluating low-emission-zone impacts on urban road transport system in large city. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 137, 104503.
- Borowska-Stefańska, M., Bartnik, A., Goniewicz, K., Kowalski, M., Sahebgharani, A., Tomalski, P., & Wiśniewski, S. (2025). Assessing road network resilience and vulnerability in urban transport systems against urban flooding. Environmental Hazards, 1-24.
- Afkhami, P., Khayamim, R., Li, B., Borowska-Stefańska, M., Wiśniewski, S., Fathollahi-Fard, A. M., ... & Dulebenets, M. A. (2025). Resource Allocation Approaches for Improving Safety and Operations at Level Crossings: State of the Art, Existing Challenges, and Future Research Needs. Reliability Engineering & System Safety, 110839.
- Borowska-Stefańska, M., Bartnik, A., Dulebenets, M. A., Kowalski, M., Sahebgharani, A., Tomalski, P., & Wiśniewski, S. (2025). Changes in the equilibrium of the urban transport system of a large city following an urban flood. Reliability Engineering & System Safety, 253, 110473.
- Borowska-Stefańska, M., Grama, V., Masierek, E., Morar, C., & Wiśniewski, S. (2025). Evacuation planning in urban areas: A case study in Galați under military conflict conditions. Case Studies on Transport Policy, 101424.
CZASOPISMA
BIULETYN SZADKOWSKI
Jest interdyscyplinarnym periodykiem, którego profil merytoryczny określa tematyka związana z regionem szadkowskim, rozumianym nie tylko w wymiarze współczesnym, ale także z uwzględnieniem historycznej roli i zasięgu oddziaływania Szadku, gdy był on jednym z głównych ośrodków miejskich tej części Polski. Czasopismo adresowane jest do środowiska akademickiego oraz praktyków zaangażowanych w realizację polityki społeczno-gospodarczej na szczeblu lokalnym i regionalnym, a także do społeczności regionu szadkowskiego. Zakres tematyczny publikowanych prac obejmuje zarówno problematykę środowiska przyrodniczego i antropogenicznego, zagadnienia rozwoju społeczno-ekonomicznego, jak i szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe. 'Biuletyn Szadkowski' jest rocznikiem ukazującym się od 2001 r., wydawanym przez Uniwersytet Łódzki przy współpracy Urzędu Miasta i Gminy Szadek. Zawiera recenzowane artykuły oraz sprawozdania i notatki. Wydawane czasopismo to efekt współpracy środowisk naukowych reprezentujących różne dyscypliny, a jednocześnie ważne forum wymiany informacji i poglądów w zakresie interdyscyplinarnej wiedzy o regionie Szadkowskim.
BIULETYN UNIEJOWSKI
Jest interdyscyplinarnym rocznikiem, wydawanym przez Uniwersytet Łódzki przy współpracy Urzędu Miasta Uniejów od 2012 r. Profil merytoryczny 'Biuletynu Uniejowskiego' określa tematyka związana z regionem uniejowskim, rozumianym nie tylko w wymiarze współczesnym, ale także z uwzględnieniem historycznej roli i zasięgu oddziaływania Uniejowa. Czasopismo adresowane jest do środowiska akademickiego, praktyków zaangażowanych w realizację polityki społeczno- gospodarczej, a także do społeczności lokalnej. Zakres tematyczny publikowanych prac obejmuje problematykę środowiska przyrodniczego i antropogenicznego, zagadnienia rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe. Wydawnictwo - efekt współpracy środowisk naukowych reprezentujących różne dziedziny wiedzy - stanowi ważne forum wymiany informacji i poglądów w zakresie interdyscyplinarnej wiedzy o regionie uniejowskim.
KONTAKT
dr hab. Szymon Wiśniewski, prof. UŁ
Kierownik Ośrodka Badawczego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego
Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej
Wydział Nauk Geograficznych
Uniwersytet Łódzki
ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź
tel.: (+48) 42 635 45 64
e-mail: szymon.wisniewski@geo.uni.lodz.pl
Sekretarz Ośrodka Badawczego Europejskiej Polityki Przestrzennej i Rozwoju Lokalnego
Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej
Wydział Nauk Geograficznych
Uniwersytet Łódzki
ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź
tel.: (+48) 42 635 45 64
e-mail: michal.kowalski@geo.uni.lodz.pl
CZŁONKOWIE HONOROWI
prof. dr hab. Tadeusz Marszał
Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej
Wydział Nauk Geograficznych
Uniwersytet Łódzki
ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź
tel.: (+48) (42) 635 45 71
e-mail: tadeusz.marszal@geo.uni.lodz.pl
prof. dr hab. Tadeusz Markowski
Katedra Zarządzania Miastem i Regionem
Wydział Zarządzania
Uniwersytet Łódzki
ul. Matejki nr 22/26/
90-237 Łódź
tel.: (+48) (42) 635 51 98
e-mail: tadeusz.markowski@uni.lodz.pl
